Mâm cúng 30 Tết gồm những gì?
Ngày 30 là ngày mọi gia đình đều tất bật chuẩn bị mâm lễ cúng thật chu đáo để bước qua năm mới. Lễ cúng này thường được gọi là cúng “tất niên” hay một số vùng miền Trung gọi là cúng “vô tết”. Lễ cúng tất niên chủ yếu nhằm mục đích mời Táo quân về lại trần gian và mời tổ tiên về sum vầy cùng con cháu.
Theo tục lệ thì cúng tất niên sẽ diễn ra vào chiều 30. Thực đơn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng chiều 30 Tết mỗi miền lại có sự khác nhau khá rõ rệt.
Mâm cúng 30 Tết miền Bắc
Ở miền Bắc, một mâm cúng 30 Tết truyền thống thường gồm những món sau:
Bánh chưng, giò các loại (giò lụa, giò xào, giò bò), gà luộc, thịt đông, nem rán, đĩa xào thập cẩm (su hào, mộc nhĩ, miến, lòng gà), canh măng, chè kho, dưa hành muối, nộm đu đủ thịt bò khô hoặc nộm su hào, canh miến. Ngoài các món mặn, gia chủ dâng hoa tươi hoặc cành đào nhỏ, trầu cau, trà rượu, gạo muối.
Với các gia đình cúng chay thì có thể dâng cúng mâm cơm chay đơn giản hơn: Bánh chưng chay, chè kho, chè bà cốt (chè con ong), cơm, đậu rán, giò chay, canh củ quả chay hoặc canh măng chay, nộm đu đủ, xôi đậu xanh.
Xem thêm: Mâm cỗ ngày Tết miền Bắc
Mâm cơm cúng 30 Tết miền Trung
Miền Trung vào dịp tết cúng khá lạnh tuy nhiên không đặc trưng như ở miền Bắc. Người miền Trung coi trọng sự thành tâm “có gì thảo nấy” dâng lên ông bà.
Mâm cúng ở miền Trung thường gồm: bánh chưng, bánh tét, đĩa dưa món, đĩa giò lụa Huế, đĩa gà bóp rau răm, đĩa thịt đông, đĩa chả Huế, đĩa thịt heo luộc, giá chua, bát ninh măng khô, bát miến Huế, đĩa cá chiên, hay đĩa ram.
Xem thêm: Mâm cỗ ngày Tết miền Trung
Mâm cúng tất niên miền Nam
Mâm cúng tất niên 30 Tết miền Nam gồm các món: bánh tét kèm đĩa củ cải ngâm nước mắm; canh măng nấu (dùng măng tươi thay cho măng khô), thêm bát canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu (thịt heo, trứng với nước dừa); đĩa thịt heo luộc, đĩa gỏi tôm thịt, nem rán, chả giò, dưa giá, củ kiệu.
Xem thêm: Mâm cỗ ngày Tết miền Nam
Nếu như các gia đình không muốn cúng mâm cỗ tất niên dạng mặn thì cũng có thể cúng tân niên món chay đơn giản nhưng vẫn mang đậm nét truyền thống của mâm cúng tất niên Việt Nam đó là: bánh chưng, xôi, chè.
Mỗi gia đình bày trí mâm lễ cúng một khác, tuy vậy cỗ cúng (mặn hay chay) nên đặt ở dưới cái bàn con bên dưới. Trên bàn thờ chính chỉ để hoa tươi, quả tươi, một ít tiền vàng mã mang tính tượng trưng. Cũng có thể đặt bánh chưng, xôi, chè trên bàn thờ chính. Không nên cắm “cành vàng lá ngọc” (hàng mã) lên bàn thờ vì có chứa nhiều trường khí âm bất lợi.
Mâm ngũ quả dành cúng gia tiên nên chọn các loại hoa quả thông dụng, ăn được, đẹp mắt và phải là hoa quả vừa đủ chín có thể ăn được. Hoa quả xanh, hoa quả giả (bằng nhựa) không được dùng cúng gia tiên. Đĩa/mâm ngũ quả không đặt trước chính giữa bát hương vì chắn mất trục khí chính, mà nên để ở hai bên.
Hoa bày trên bàn thờ cũng vậy, cần phải hoa tươi chứ không dùng hoa giả, hoa nhựa. Nhiều người hay lấy câu “miễn thành tâm là được” để ngụy biện, khi thực hiện lại chạy theo hình thức, khoe mẽ với người ngoài mà không chú trọng đến chất lượng của hoa quả để thờ cúng.
Ý nghĩa mâm cúng 30 Tết trong truyền thống Việt Nam
Ngày 30 là ngày cuối cùng của năm cũ để chuẩn bị bước qua năm mới. Mâm cỗ cúng tất niên vào chiều 30 có rất nhiều ý nghĩa cả về tín ngưỡng lẫn tinh thần. Người Việt hay các nước phương đông khác đều rất coi trọng các lễ nghi này. Vậy mâm cúng ngày 30 có ý nghĩa gì bạn đã biết chưa?
Về ý nghĩa tín ngưỡng
Người Việt Nam có tín ngưỡng thờ người đã khuất trong gia đình đó là tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Mâm cúng ngày 30 Tết để con cháu tỏ lòng thành kính, cảm tạ ơn đức sinh thành, dưỡng dục. Ngoài việc hiếu kính với tổ tiên thì còn là dịp cầu xin tổ tiên phù hộ độ trì cho thế hệ đi sau.
Về ý nghĩa tinh thần
Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng như trên thì mâm cỗ cúng ngày 30 tết còn mang thêm ý nghĩa tinh thần. Dịp tết đến xuân về con cháu xa gần đều đoàn tụ, sau khi mâm cỗ đã cúng xong thì sẽ lấy xuống cho con cháu hưởng lộc. Vì thế mâm cỗ tất niên ngày 30 còn có giá trị văn hóa gia đình, thể hiện ý nghĩa sum họp.
Tất niên là dịp mà mọi người hay mời nhau đến nhà để ăn tất niên cuối năm. Bà con, cô bác, anh em, bạn bè hội ngộ, trẻ nhỏ sẽ được người lớn dẫn theo để biết họ biết hàng. Xung quanh mâm cỗ cúng ngày 30 tết quả thật có nhiều giá trị tinh thần.
Sau khi hoàn thành mâm cỗ cúng, người lớn tuổi trong nhà sẽ thắp hương và đọc văn khấn, rồi các thành viên khác làm lễ vái. Nội dung chính là mời thần linh, gia tiên về ăn Tết cùng gia đình.
Xem thêm: Văn khấn tất niên cuối năm – Bài cúng 30 Tết Qúy Mão
Trên đây là hướng dẫn cơ bản về mâm cúng 30 Tết ở ba miền. Hi vọng, qua bài viết, bạn đã biết cách lên thực đơn cho mâm cơm cúng Tất niên tạm biệt năm Nhâm Dần, đón Tết Quý Mão. Ngoài ra, bạn cũng có thể theo dõi website Banchuabiet.com để cập nhật thêm các món ngon mỗi ngày nhé!
